Penjagaan Alam Sekitar: Cabaran Dan Pengurusan Sisa Pepejal Domestik
Pengenalan
Pengurusan sisa
pepejal dan pelupusan terbuka Sifar Menjelang 2020 secara bersepadu
bukan sekadar matlamat tetapi merupakan satu usaha ke arah menguruskan
sisa pepejal hasil aktiviti manusia serta menjaga alam sekitar yang
tercemar. Penjagaan alam sekitar adalah sangat penting kerana ia
merupakan aset penting kepada kesejahteraan hidup manusia.
Dalam
pada itu, Mohammed Fadzli (2000) menegaskan alam ini adalah anugerah
Tuhan yang amat bernilai kepada kesejahteraan hidup manusia yang banyak
bergantung pada sumber-sumber semula jadi di muka bumi ini. Allah telah
mencipta alam ini seimbang untuk kemakmuran manusia. Bumi yang luas
dijadikan sebagai tempat tinggal kita, gunung-ganang pemasak bumi,
tumbuh-tumbuhan sebagai sumber makanan dan ubatan kepada kehidupan,
demikian juga dengan pelbagai jenis haiwan dan hidupan di lautan. Air
dengan keanehannya, angin dengan keajaibannya dan langit pula penuh
dengan rahsianya.
Oleh yang demikian,
jika manusia tidak menguruskan sisa buangan hasil daripada aktiviti
harian maka ia akan memudaratkan sumber sedia ada yang membawa ancaman
kesejahteraan hidup manusia. Malahan, Kementerian Perumahan Dan Kerajaan
Tempatan menyatakan, Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) terpaksa
membelanjakan di antara 40 hingga 70% hasil cukai taksiran tahunan bagi
tujuan mengutip dan melupuskan sampah. Di samping itu, PBT juga
menghadapi masalah bagi mendapatkan kawasan yang sesuai untuk melupuskan
sampah yang semakin banyak dibuang itu.
Oleh
yang demikian, usaha pelaksanaan pengurusan sisa pepejal bersepadu
adalah sangat penting memandangkan statistik pembuangan sampah meningkat
setiap tahun yang mana PBT menyatakan setiap individu membuang sisa
pepejal 1 kilogram setiap hari (Jaringan Kerajaan Tempatan,1999) Jika
semua sampah yang dihasilkan oleh seluruh penduduk dikumpulkan selama 1
bulan sahaja, ia akan memenuhi kira-kira empat buah Menara Kuala Lumpur!
Jumlah sampah yang terhasil dijangka terus meningkat bersama-sama
dengan pertambahan bilangan penduduk dan cara pembuangan sampah yang
tidak terkawal oleh kita semua.
Sebagai
kesimpulan, sekiranya tiada usaha bersepadu menguruskan buangan sisa
pepejal maka bukan ia membawa masalah pencemaran tetapi juga akan
mengganggu kesejahteraan hidup manusia dan untuk itu maka usaha yang
telus dan bersepadu diperlukan untuk memastikan supaya alam ini terjaga.
Isu pencemaran sisa pepejal
Usaha
menjadikan Malaysia sebagai negara bersih pada tahun 2020 melalui
kempen “Malaysia Segar” ke arah Matlamat Pelupusan Terbuka Sifar
menjelang 2020 dan Sistem Pengurusan Sisa Pepejal Bersepadu merupakan
suatu usaha yang murni bagi menjamin kesejahteraan hidup manusia.
Dalam
pada itu, kesedaran terhadap kualiti air yang menurun pada kadar 0.9
peratus pada tahun 1994 merupakan satu contoh kesan pencemaran air
akibat daripada pengurusan sisa pepejal yang tidak konsisten. Sehubungan
dengan itu, pencemaran sungai yang kian teruk yang melibatkan 116
batang sungai di seluruh negara merupakan bukti bahawa tahap pencemaran
akibat daripada pembuangan sisa pepejal di negara ini memerlukan
perhatian (Mingguan Malaysia, 3 Ogos 1997). Walau bagaimanapun, bilangan
sungai tercemar telah menurun dan menurut Malaysian Digest (2016)
menyatakan masih terdapat 43 batang sungai di Malaysia yang kebanyakkan
di kawasan bandar masih tercemar. Demikian juga kawasan peranginan
kawasan air terjun seperti Air Terjun Parit di Cameron Highland turut
tercemar dengan sisa pepejal seperti sampah menyebabkan air menjadi
busuk akibat daripada pembuangan sisa pepejal dari Kampung Taman Sedia
yang tidak mempunyai sistem pembetungan yang sempurna menyebabkan air
terjun tercemar teruk (Jegathesan, M., 25 Ogos 1995) yang berpunca
daripada sikap pengunjung yang tidak bertanggungjawab (Stuivenberg,
2010). Demikian juga Hutan Lipur Sungai Tua di Ulu Yam yang dicemari
dengan bahan sisa buangan domestik daripada pengunjung (Stuart Micheal,
2017) yang tidak bertanggungjawab.
Lanjutan
daripada itu, pencemaran yang berlaku ke atas sungai di negara ini
berpunca daripada pengurusan sisa yang tidak sistematik yang mana
berdasarkan statistik yang dikeluarkan oleh Jabatan Perkhidmatan Haiwan
menunjukkan sebahagian besar ladang ternakan khinzir di sekitar Selangor
dan Negeri Sembilan tidak mempunyai sistem pengurusan sisa (najis
khinzir). Dalam kajian mendapati 95% daripada ladang ternakan ini tidak
mempunyai sistem pengurusan sisa yang efektif sebaliknya terus
menyalurkan bahan buangan sisa terus ke dalam sungai (Mingguan Malaysia,
3 Ogos 1997).
Tidak cukup dengan
masalah pencemaran sisa ke dalam sungai, penduduk Kepong pula gelisah
akibat keputusan Dewan Bandar raya Kuala Lumpur memutuskan untuk
menjadikan kawasan seluas empat hektar di Taman Beringin sebagai tapak
pelupusan baru (Raymond Teing, 21 May 1998). Sehubungan dengan itu,
pencemaran bauksit dari kawasan lombong bauksit di Kuantan, Pahang juga
merupakan isu pencemaran air terhadap sumber air minuman di Pahang
(Jonathan Edward, 2016).
Sebagai
kesimpulan, isu pencemaran yang dinyatakan di atas adalah sebahagian
daripada isu pencemaran sisa pepejal yang dihadapi oleh penduduk negara
ini dan hal ini memperkuatkan lagi keperluan pengurusan sisa pepejal
yang mantap. Oleh itu, langkah-langkah tertentu diperlukan untuk
memastikan masalah ini dapat diatasi bagi menjamin kesejahteraan hidup
manusia.
Malaysia Segar : Langkah Ke Arah Matlamat Pelupusan Terbuka Sifar Menjelang 2020 dan Sistem Pengurusan Sisa Pepejal Bersepadu
Untuk mencapai matlamat ini maka langkah drastik diperlukan untuk menentukan agar kesejahteraan hidup manusia terjamin melalui beberapa langkah mengikut peranan kerajaan, agensi swasta dan juga individu:Peranan Kerajaan
Saya
berpendapat peranan kerajaan dalam soal pengurusan sisa pepejal adalah
yang paling utama kerana pihak kerajaan mempunyai kuasa membuat
keputusan terhadap sebarang isu termasuklah masalah pengurusan sisa
pepejal. Maka untuk ini, peranan kerajaan dalam usaha mencapai matlamat
yang dinyatakan adalah seperti berikut:-
Melakukan Pemantauan Ke Atas Badan Yang Dipertanggungjawabkan
Peranan
kerajaan melakukan pemantauan ke atas agensi yang dipertanggungjawabkan
untuk menguatkuasakan undang-undang adalah sangat perlu khasnya Jabatan
Alam Sekitar (JAS) supaya sentiasa peka terhadap pembuangan sisa
pepejal yang boleh menghasilkan toksik. Pemantauan adalah perlu untuk
mengelakkan sikap sambil lewa kakitangan berkenaan seperti kejadian
seorang krew media tempatan yang terhidu gas sisa toksik yang membawa
kepada kelumpuhan dan tindakan kakitangan JAS yang melakukan pemeriksaan
ke kawasan pelupusan berkenaan tanpa pakaian pelindung keselamatan
seharusnya tidak berlaku (Amlir Ayat, 22 Disember 2000). Oleh yang
demikian, maka adalah perlu kerajaan sentiasa memastikan supaya agensi
yang bersangkutan menentukan aspek keselamatan dan juga aspek
pemeriksaan sentiasa dipatuhi oleh agensi yang terlibat.
Memberi kuasa kepada Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) menguruskan sisa pepejal
Penyerahan
semula kuasa mengurus sisa pepejal kepada PBT adalah perlu memandangkan
masalah yang berlaku sekarang masih tetap serupa semasa PBT menguruskan
sisa pepejal berkenaan. Majlis Belia Malaysia (MBM) yang diwakili oleh
Norizan Sharif menyatakan masalah pengurusan sisa pepejal yang telah
diswastakan tidak mengalami perubahan malahan beliau berpendapat
matlamat kerajaan untuk menswastakan pengurusan sisa pepejal telah gagal
(Norizan Sharif, 2003 di dalam Utusan Malaysia, 19 Februari 2003).
Sebagai kesimpulan, pengurusan sisa pepejal memerlukan pengurusan yang
mantap. Untuk itu, kerajaan perlu menetapkan garis panduan untuk agensi
terlibat menguruskan sisa pepejal.
Melaksanakan standard kualiti Pengurusan Sisa Pepejal
Untuk
memastikan matlamat kerajaan tercapai sudah tiba masanya kerajaan
melaksanakan standard kualiti pengurusan sisa pepejal untuk memastikan
pengurusan sisa pepejal berjalan dengan sempurna. Kaedah ini bukanlah
sesuatu yang mustahil kerana budaya kerja seumpama ini telah pun
dilaksanakan oleh kerajaan tempatan iaitu Majlis Daerah Dalat dan Mukah,
Sarawak yang telah memperkenalkan prosedur penting dalam pengurusan
sisa pepejal dengan memperkenalkan MS ISO 9002:1994 yang bertujuan
memastikan pengurusan sisa pepejal dilaksanakan mengikut standard yang
telah ditetapkan (Majlis Dearah Dalat dan Mukah, 1994). Pelaksanaan
standard kualiti dalam pengurusan sisa pepejal dapat memastikan supaya
pengurusan sisa pepejal berjalan dengan baik.
Menyediakan Lebih Banyak Tong Kitar Semula
Kelemahan
yang masih ketara pada masa ini ialah kekurangan tong kitar semula
untuk memudahkan penduduk setempat membantu pihak berkuasa untuk
mengitar semula. Sebagai contoh, pembuangan kertas dan botol minuman
merata-rata telah meningkatkan kos pembersihan dan pelupusan sampah yang
merugikan.
Oleh yang demikian,
sewajarnya tong-tong kitar semula diwujudkan di mana-mana khususnya
bangunan-bangunan pejabat, restoran dan pusat komersil untuk pembuangan
kertas, botol, tin aluminium dan sebagainya supaya bahan-bahan tersebut
diproses selain dikeluarkan semula bagi tujuan penggunaan industri
sekaligus merendahkan keperluan pembersihan dan pelupusan. Dari segi
yang lain, ia juga dapat mengurangkan pencemaran berbahaya terhadap alam
sekitar lantaran kemungkinan sampah sarap tersebut mengandungi
bahan-bahan yang berbahaya dan boleh menjejaskan kesihatan. Antara
bahan-bahan yang telah dikategorikan sebagai sangat berbahaya adalah
asbestos, karbon, radioaktif dan lain-lain lagi (Kamarul Rashdan Salleh,
2003).
Di samping itu juga,
keputusan Alam Flora menyediakan tong Sampah percuma di setiap rumah
merupakan langkah bijak yang bukan sahaja memudahkan pengurusan sisa
pepejal yang lebih sistematik tetapi juga dapat memudahkan penduduk
mengumpul sisa pepejal sebelum dihantar untuk dilupuskan (Berita Harian,
2 Mei 1999).
Mengurangkan Pengeluaran Plastik
Sisa
pepejal yang paling kerap ditemui ialah plastik. Oleh yang demikian,
penggunaan plastik dalam industri makanan dan sebagai bakul di
pusat-pusat membeli – belah telah menyebabkan pertambahan sampah sarap,
tambahan pula plastik dalam kegunaan harian kita memakan masa di antara
10 hingga 1,000 tahun untuk reput (LeBlanc, R., 2017).
Oleh
yang demikian, cadangan pengurangan penggunaan plastik dapat
mengurangkan sisa pepejal yang mana penggunaan plastik sebenarnya boleh
diganti dengan bakul kertas. selain daripada itu, pengurangan penggunaan
plastik juga dapat mengurangkan penggunaan minyak petroleum untuk
tujuan penghasilan plastik (Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, 2000)
tambahan pula penggunaan petroleum untuk menghasilkan plastik akan
menjejaskan bekalan petroleum. Langkah drastik Negeri Selangor tidak
membenarkan penggunaan bagi plastik bermula pada tahun 2017
(FreeMalaysiaToday, 2016) merupakan satu langkah bijak menanggani
masalah pencemaran sisa pepejal.
Penggunaan Teknologi Moden Dalam Pelupusan Sisa Pepejal
Penggunaan
teknologi pelupusan sisa pepejal juga merupakan satu usaha untuk
mengatasi masalah pelupusan sisa pepejal. Untuk itu, penggunaan
teknologi insinerator untuk mengatasi masalah sisa pepejal serta
teknologi gasifikasi dan peleburan abu dianggap sebagai teknologi
terkini dan paling selamat menguruskan sisa pepejal (Asuki Abas, 4
September 2003; Jaringan Kerajaan Tempatan, 1999; Fuad Hadinata Yaacob,
n.d.; Laupa Junus, 2003).
Selain
daripada itu, dengan adanya teknologi baru ini, masalah berkaitan
pencemaran alam sekitar yang sering dihadapi dalam pengurusan sisa
pepejal, khususnya di tapak-tapak pelupusan akan dapat diatasi. Antara
masalah tersebut ialah bau busuk, pencemaran air bawah tanah disebabkan
‘leachate’ dan pembiakan makhluk pembawa penyakit seperti tikus dan
lalat yang sering dikaitkan dengan kekotoran. Penggunaan teknologi ini
juga sudah pasti dapat meningkatkan tahap pengurusan sisa pepejal di
negara ini.
| Jadual 3.0: Jenis teknologi moden untuk tujuan pelupusan sisa pepejal. | |||
|---|---|---|---|
| Nama Teknologi | |||
| CIRI SISTEM | THERMAL OXIDATION PLANT (TOP) | PLASMA PYROLISIS VITRIFICATION (PPV) | INCINERATOR |
| Proses Pembakaran | Dua peringkat. Boleh membakar sisa organik dalam bentuk pepejal, enapcemar dan cecair kepada gas dan abu lengai. | Pembakaran pada suhu 15,000oC menggunakan ‘plasma arc’. Sisa ditukarkan menjadi gas dan abu. | Pembakaran berasaskan diesel. Loji boleh dilengkapi dengan sistem pengeringan sisa sebelum pembakaran dan pusat rawatan kumbahan untuk merawat ‘leachate’. |
| Kelebihan | Mampu mengurangkan sisa sehingga 95-100%. Tidak menghasilkan asap hitam, bau & bunyi bising serta mematuhi peraturan alam sekitar. | Mampu mengurangkan sisa sehingga 98-100%. | Mampu mengurangkan sisa sehingga 96-100%. |
| Kapasiti & Kos | Kos pembinaan loji berkapasiti 50 tan : RM 12 juta. Kos rawatan sisa : RM 7.50 - RM 50 /tan. | Kos pembinaan sangat tinggi. Kos rawatan sisa dianggarkan RM160/tan. | - |
| Kesesuaian | Sesuai untuk PBT yang kecil kerana beroperasi secara automatik dan tidak memerlukan pekerja berkemahiran tinggi untuk beroperasi. | Memerlukan kakitangan profesional untuk mengendalikan loji. | Memerlukan operator mahir dan separuh mahir untuk mengendalikan loji. |
| Hasil Sampingan | Abu lengai untuk membuat perekat bahan konkrit, baja & blok penahan hakisan. | ‘Slag’ untuk dijadikan bata, jubin dan asas untuk pembinaan jalan raya. Rawatan lanjut menghasilkan bahan api metanol cecair dan tenaga elektrik. | Boleh menghasilkan tenaga elektrik. 13% tenaga elektrik dihasilkan boleh digunakan semula oleh loji dan selebihnya boleh dijual. |
| Di mana teknologi sedang digunakan | Amerika Syarikat. Loji perintis di Bangi, Selangor. | Jepun, Amerika Syarikat, Kanada, India dan Sweden. | Kebanyakannya untuk merawat sisa toksik. Jepun, Korea, Taiwan dan Singapura. |
| Sumber: Disesuaikan daripada Jaringan Kerajaan Tempatan, 1999. | |||
Memperketatkan Kajian Kesan Pembangunan Ke Atas Alam Sekitar Dan Memperbanyakkan Program Pendidikan Kitar Semula
Kesedaran
tentang penjagaan alam sekitar adalah sangat penting yang mana
pengetahuan yang tinggi tentang kesan aktiviti tertentu terhadap
persekitaran dapat membantu manusia menguruskan sumber alam dengan lebih
berkesan. Untuk mencapai matlamat, program kitar semula perlu mempunyai
kumpulan sasaran yang bukan sahaja bertujuan meningkatkan pengetahuan
tentang alam sekitar tetapi juga meningkatkan kemahiran menguruskan alam
sekitar (Caneer, 1997)
Pendidikan
formal dan informal, melalui latihan teknik, media massa dan badan-badan
pertubuhan bukan Kerajaan serta kumpulan penduduk memainkan peranan
yang semakin penting dalam proses melahirkan kesedaran alam sekitar di
negara ini (PM Office, 2004) yang memperlihatkan pentingnya peranan NGO
dan badan-badan kerajaan.
Selain
daripada itu, Program Pendidikan Kitar Semula juga adalah sangat penting
untuk memberi kesedaran dan pendidikan kepada penduduk bagaimana
menguruskan sendiri bahan buangan atau sisa pepejal di rumah dan
pejabat. Kesan pendidikan ini telah membawa kesan positif dan menurut
Roy Ballantyne (2003) menyatakan bahawa satu kajian ke atas pelajar,
guru dan ibu bapa di Poland dalam satu kajian kesan program pendidikan
kitar semula telah memberi kesan positif di mana ¾ daripada peserta
program meneruskan program kitar semula di rumah yang memperlihatkan
bahawa program seumpamanya dapat membawa impak kepada kesedaran dan
pengetahuan penduduk tentang pengurusan sisa pepejal.
Masalah
pencemaran berlaku di mana-mana di seluruh dunia. Tetapi, punca masalah
bukan disebabkan oleh masalah sisa buangan tetapi berpunca di peringkat
akar umbi pemikiran manusia sebagai manusia ekonomi.
Hilangnya
perkataan ‘geografi’ dalam pemikiran manusia sebagai manusia geografi
ekonomi kepada manusia ekonomi menyebabkan kesedaran manusia ekonomi
terhadap istliah kelestarian alam semakin pudar kerana pemikiran ekonomi
hanya memikirkan kaedah memaksimumkan keuntungan semata-mata tanpa
memikirkan kelestarian alam.
Geografi
mampu mengubah aliran pemikiran manusia ekonomi kepada pemikiran
geografi ekonomi jika mata pelajaran geografi dijadikan sebagai tunjang
pembangunan negara seperti yang dilaksanakan oleh negara Indonesia yang
menjadikan geografi sebagai salah satu penentu hala tuju pembangunan
negara (Kardono Darmoyuwono, 1982). Ini bermaksud, ilmu geografi perlu
dijadikan sebagai mata pelajaran teras sekaligus menjadi landasan
pemikiran generasi muda ke arah kelestarian alam.
Peranan Pertubuhan Bukan Kerajaan (NGO)
Peranan
pengurusan sisa pepejal bukan sahaja menjadi tanggungjawab kerajaan
semata-mata tetapi juga merupakan tanggungjawab semua pihak khasnya
pertubuhan-pertubuhan bukan kerajaan termasuk jabatan-jabatan kerajaan.
Peranan berkenaan adalah seperti berikut:-
Mengitar Semula Bahan Buangan Dalam Syarikat
Kitar
Semula di syarikat-syarikat komersial adalah penting kerana
syarikat-syarikat ini merupakan penyumbang utama daripada jumlah sisa
buangan. Operasi yang dijalankan oleh syarikat-syarikat dan industri
menghasilkan banyak barangan yang boleh dikitar semula seperti daripada
kafeteria, stor, gudang simpanan barang, kedai-kedai pencetak dan
tempat-tempat penerbitan. Pengumpulan barang-barang untuk dikitar semula
memerlukan satu peruntukan kewangan tetapi pada masa yang sama dapat
mengurangkan jumlah sampah yang harus dilupuskan. Penjualan
barang-barang yang dikitar semula dapat memberi pulangan hasil yang
dapat menampung kos kitar semula.
Menganjurkan Hari Kitar Semula
Peranan
badan-badan bukan kerajaan serta jabatan-jabatan kerajaan terhadap
aktiviti ini sebenarnya dapat membantu orang ramai menyedari perlunya
penjagaan alam sekitar dengan mengitar semula sisa pepejal yang tidak
diperlukan. Melalui aktiviti ini NGO dan badan-badan kerajaan bukan
sahaja dapat memberi kesedaran kepada orang ramai tentang perlunya
penjagaan alam sekitar tetapi juga dapat mengurangkan pencemaran fizikal
yang dikaitkan dengan sampah-sarap (Kitar Semula, 2001).
Sebagai
kesimpulan, peranan NGO dan badan-badan kerajaan yang lain dalam usaha
memperkenalkan kempen kitar semula kepada penduduk setempat adalah
sangat penting sebagai organisasi pemangkin kesejahteraan negara.
Peranan Individu Dan Masyarakat Setempat
Peranan
mengurus sisa pepejal sebenarnya bermula di rumah serta ahli masyarakat
setempat. Peranan positif individu dalam masyarakat dapat memberikan
kesan positif terhadap keberkesanan pengurusan sisa pepejal yang dapat
dilihat seperti berikut:-
Program Kitar Semula Di Rumah
Amalan
kitar semula di rumah merupakan amalan yang penting yang dapat
mengurangkan pembuangan sisa pepejal. Amalan ini penting kerana tidak
semua sisa buangan di rumah tidak boleh dikitar semula. Malahan individu
di rumah boleh melaksanakan kaedah – kaedah berikut untuk mengitar
semula:
Amalan Hijau Membeli-Belah
Amalan
hijau semasa membeli belah adalah sangat penting bagi memastikan sisa
buangan dapat dikurangkan di mana amalan tersebut termasuklah:-
Merancang Destinasi Semasa Pergi Membeli-Belah
Amalan
merancang destinasi semasa membeli-belah sangat penting dengan
meletakkan kenderaan pada jarak yang tidak begitu jauh di antara tempat
membeli-belah yang dapat mengurangkan kos (Bulletin Perlindungan
Pengguna, 2000).
Merancang Barangan Yang Hendak Dibeli
Amalan
ini penting untuk memastikan pengguna tidak membeli barangan tidak
perlu yang akhirnya akan menambah bahan buangan (Buletin Perlindungan
Pengguna, 2000). Selain daripada itu, pengguna rumah perlu mengamalkan
amalan membeli barangan yang boleh dicas semula seperti bateri boleh cas
untuk kegunaan lampu suluh dan sebagainya.
Membawa Beg Sendiri Semasa Membeli-belah
Membawa
beg sendiri dapat mengurangkan penggunaan beg plastik yang menambahkan
bahan buangan plastik (Buletin Perlindungan Pengguna, 2000 ; Uniworld,
2004). Selain daripada, amalan membawa tempat pengisi makanan semasa
membeli makanan siap juga dapat membantu mengurangkan sisa buangan di
rumah.
Membuang Sampah Pada Tempat Yang Betul
Amalan
membuang sampah di merata tempat merupakan perbuatan yang harus dielak
kerana budaya ini akan menyebabkan kesukaran pihak berkuasa mengutip
semula sampah malahan sampah-sarap yang tidak dimasukkan ke dalam tong
yang disediakan boleh dialihkan oleh aliran air permukaan seterusnya
dipindahkan ke sungai dan laut yang akan membawa kesan negatif terhadap
hidupan akuatik. Sikap tidak prihatin ini sebenarnya sering menjadi
punca terhadap pencemaran alam sekitar (Mohd. Rizuan Mohamad, 2004).
Oleh yang demikian, pengguna harus mempunyai rasa tanggungjawab
meletakkan sisa pepejal mengikut tong yang ditetapkan untuk tujuan kitar
semula (Uniworld, 2004).
Pendidikan
dan sikap rasa tanggungjawab setiap individu dalam masyarakat adalah
sangat penting bagi menentukan kebersihan sentiasa terjaga di mana sikap
ini penting menentukan tindakan terhadap tanggungjawab terhadap
pengurusan sampah (Utusan Pengguna, Mei-Jun 2004; Uniworld, 2004;
Stephen Bugu, 1998).
Kesimpulan
Alam
sekitar adalah tempat tinggal yang dikongsi oleh manusia dan juga
hidupan lain tetapi kesedaran masyarakat umum terhadap penjagaan alam
sekitar masih sangat rendah (Mohd. Ridzuan Mohamad, 2004). Malahan,
terdapat 4.6% penduduk luar bandar dan 4% penduduk bandar masih
menganggap sungai merupakan tempat buangan sisa kumbahan (Sikap
Menentukan Tindakan, Mei-Jun 2004) dan kesan daripada pembuangan sampah
sarap ke dalam sungai terpaksa memakan kos pembersihan yang sangat
tinggi seperti Sungai Pinang di Pulau Pinang yang memerlukan kos RM50
juta (Ahmad Syahir Kassim, 3 Mac, 2003) yang mana sepatutnya peruntukan
berkenaan boleh disalurkan kepada keperluan lain. Keadaan ini
sebenarnya membawa kesan yang negatif ke atas alam sekitar dalam masa
jangka panjang. Oleh yang demikian, jika kerajaan memperkenalkan
pelbagai langkah untuk menguruskan sisa pepejal tetapi tahap kesedaran
penduduk terhadap kepentingan tanggungjawab individu dalam usaha ini
akan menyebabkan matlamat ke arah pelupusan terbuka sifar menjelang 2020
dan pengurusan sisa pepejal bersepadu tidak akan tercapai. Kajian
menunjukkan bahawa golongan muda tertarik kepada keunikan alam sekitar
tetapi masih ramai yang tidak mengetahui tentang perubahan alam sekitar
akibat tindakan manusia (Domka, 1997) malahan dinyatakan juga bahawa
tahap pengetahuan golongan muda dan kanak-kanak terhadap alam sekitar
tidak sempurna atau mempunyai kefahaman yang salah yang bergantung
kepada kawasan (Domka, 2001; Mirowski, 1999). Maka untuk itu, pelan
pendidikan secara formal berkaitan dengan pendidikan kitar semula dan
pendidikan alam sekitar boleh dilaksanakan bagi meningkatkan tahap
kefahaman masyarakat terhadap kepentingan penjagaan alam sekitar atau di
kawasan kejiranan kita akan bertukar menjadi kawasan pembuangan sampah
seperti yang berlaku pada bandar Karachi, Pakistan yang bertukar
menjadi ‘tong sampah’ (The Star Online, 2017).
Cite
this article as: Augustine Towonsing. (April 15, 2017). Penjagaan Alam
Sekitar: Cabaran Dan Pengurusan Sisa Pepejal Domestik. Retrieved from https://www.malaysian-ghost-research.org/pengurusan-sisa-pepejal-domestik/
SUMBER RUJUKAN
Ahmad Syahir Kassim. (3 Mac 2003). “RM50j bersih Sungai Pinang.” Utusan Malaysia, Kuala Lumpur.Alam Flora Sediakan Tong Percuma. (5 Februari 1999). Berita Harian, Kuala Lumpur.
Amlir Ayat. (22 Disember 2000). “Tangani ancaman pembuang toksik secara telus.”Utusan Malaysia, Kuala Lumpur.
Asuki Abas. (4 September 2003). “Cara terbaik lupus sampah”. Utusan Malaysia, Kuala Lumpur.
Bulletin Perlindungan Pengguna.(2000) Amalan Hijau Membeli-belah. Bulletin Perlindungan Pengguna Bil 5/2000. Kementerian Perdagangan Dalam Negeri Dan Hal Ehwal Pengguna, Malaysia dengan kerjasama Majlis Hal Ehwal Pengguna (WP) Kuala Lumpur.
Caneer, B. (1997). What recycling means to me? Survey at the Marshall Space Flight Center. Diperolehi dari http://www.recyle.mcfc.nasa.gov/survey/survey.html
Domka, L. (2001). Programme effectiveness in facilatating intergenerational influence in invironmental education: Lessons from the field. Journal of Environmental Education 33(3), 8-15.
Domka, L. (1997). Relationship between environmental knowledge and environmetal attitude of young students. Journal of Environmental Education 33(3), 17-21.
Fuad Hadinata Yaacob. (n.d.). Insenarator Kaedah Terbaik. Diperolehi dari http://members.tripod.com/smeh/geinsenarator.htm
FreeMalaysiaToday. (2016). Selangor to ban retail use of plastic bags in 2017. Diperolehi dari http://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2016/12/21/selangor-to-ban-retail-use-of-plastic-bags-in-2017/
Malaysian Digest. (2016). “ 43 Rivers In Malaysia Polluted, Says Minister”. Diperolehi dari http://malaysiandigest.com/news/613026-43-rivers-in-malaysia-polluted-says-minister.html
Mohammed Fadzli. (Mei 2000). “Individu dan alam sekitar”. Bulletin Perlindungan Pengguna. BIL 5/2000. Kementerian Perdagangan Dalam Negeri Dan Hal Ehwal Pengguna, Malaysia dengan kerjasama Majlis Hal Ehwal Pengguna (WP) Kuala Lumpur.
Jagethesan, M. (25 Ogos 1995). “Pencemaran Sungai Di Cameron Highlands.” Utusan Malaysia, Kuala Lumpur.
Jaringan Kerajaan Tempatan. (1999). “Fakta-Fakta Asas Pengurusan Sisa Pepejal Di Kawasan Pihak berkuasa Tempatan.”Jaringan Kerajaan Tempatan Terbitan Dwi Tahunan Bil. 1/99. Kuala Lumpur.
Jonathan Edward. (2016). Bauxite mining polluting Pahang’s drinking water, scientist warns. Diperolehi dari http://www.themalaymailonline.com/malaysia/article/bauxite-mining-polluting-pahangs-drinking-water-scientist-warns
Kamarul Rashdan Salleh. (2003). Menilai Pembangunan Mapan Di Malaysia. Diperolehi dari http://www.umno-reform.com/dis03/kamarul02122003.htm
Kardono Darmoyuwono. (1982). Pengantar Sidang Redaksi. Dalam R. Bintaro, dan Surastopo. (Eds.), Metode Analisa Geografi. Jakarta Barat: Lembaga Penelitian, Pendidikan dan Penerangan Ekonomi dan Sosial.
Kementerian Perdagangan Dalam Negeri. (2000). Kurangkan Penggunaan Plastik. Diperolehi dari http://www.kpdnhq.gov.my/homepage/hep/BPD/5_2000/5_2000_7.htm
Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan. (n.d.). “Program Kitar Semula”. Diperolehi dari http://www.kpkt.gov.my/jkt/asset_jkt/Kitarsemula.htm
Kitar Semula. (n.d.). Kitar semula di pejabat. Diperolehi dari http://www.kitarsemula.com/Malay/AtWork_m.asp
Kitar Semula. (2001). Hari Kitar Semula Peringkat Kebangsaan. Diperolehi pada Web http://www.kitarsemula.com/Malay/NationalDay_m.asp
Laupa Junus. (20 Februari, 2003). “Musnahkan dioksin sampah melalui insinerator.” Utusan Malaysia, Kuala Lumpur.
LeBlanc, R. (2017). How Long does It Take Garbage to Decompose? Diperolehi dari https://www.thebalance.com/how-long-does-it-take-garbage-to-decompose-2878033
Majlis Daerah Dalat dan Mukah. (1994). Prosedur Penting: Pengurusan Sisa-sisa Pepejal. Diperolehi dari http://www.moeswk.gov.my/mukahdalat/prosedur.html
Mirowski, P. (1999). Factors influencing children’s environmental alltitudes. Journal of Environmental Education 30 (4), 33.
Mohd. Ridzuan Mohamad. (2004). Selamatkan Sungai Kita. Utusan Pengguna Jil. 27 Bil. 12, Persatuan Pengguna Pulau Pinang, Pulau Pinang.
Najis Khinzir Antara Punca Pencemaran. (3 Ogos 1997). Mingguan Malaysia, Kuala Lumpur.
Norizan Sharif. (2003), di dalam Utusan Malaysia. (19 Februari 2003). “MBM: Serah Kembali Pengurusan Kutipan Sampah kepada PBT.”, Kuala Lumpur.
Pencemaran Sungai Kian Kritikal. (3 Ogos 1997). Mingguan Malaysia, Kuala Lumpur.
Perdana Menteri Office. (2004). Rancangan Malaysia: Rancangan Malaysia Ke Lima (RML). Diperolehi dari http://www.pmo.gov.my/RancanganWeb/Rancangan.nsf/0/d9e50d5989e150274825674b00335215?OpenDocument
Raymond Teing. (21 Mei 1998). “Sampah: Penduduk Kepong Gelisah.”. Utusan Malaysia, Kuala Lumpur.
Roy Ballantyne. (2003). Evaluating the impact o fa school Waste Education Programme upon student’s, parents’ and teachers’ Environmental knowledge, attitudes and behaviour. International Research In Geographical and Environmetal Education Vol. 12:2, 2003, Channel View Books.
Sikap Menentukan Tindakan. (Mei-Jun, 2004). Utusan Pengguna Jil. 27(12). Persatuan Pengguna Pulau Pinang.
Stephen Bugu. (1998). Do Attitudes Matter?: Waste Disposal and Wetland Pollution in the Cape Coast Municipality of Ghana. Malaysian Journal of Tropical Geography, 29(2):69-81, Jabatan Geografi Universiti Malaya.
Stuivenberg, J. (2010). Most Polluted Waterfall in Malaysia. Diperolehi dari http://waterfallsurvivors.blogspot.my/2010/06/most-polluted-waterfall-in-malaysia.html
Stewart Micheal. (2017). Stinking attitude pollutes forest parks. Diperolehi dari http://www.thestar.com.my/metro/community/2017/03/29/stinking-attitude-pollutes-forest-parks-littering-habit-results-in-sorry-state-of-affairs-at-recreat/
The Star Online. (2017). Karachi turning into ‘rubbish bin’. Diperolehi dari http://www.thestar.com.my/news/regional/2017/03/06/karachi-turning-into-rubbish-bin-pakistans-financial-capital-struggling-to-cope-with-waste-managemen/
Uniworld. (2004). Sampah di sana-sini. Diperolehi dari http://uniworld2.tripod.com/Grn/Archive/B003.html
Cite
this article as: Augustine Towonsing. (April 15, 2017). Penjagaan Alam
Sekitar: Cabaran Dan Pengurusan Sisa Pepejal Domestik. Retrieved from https://www.malaysian-ghost-research.org/pengurusan-sisa-pepejal-domestik/
<< Untuk Tidak Terlepas Info Penting Sila Sertai Telegram Channel >>
[ Education Malaysian Ghost Research ] |
Kind and respectful responds are much appreciated and you may post your respond below: